Omgaan met grensoverschrijdend gedrag in de sport

Korte inhoud vorming

Bron: ICES

Wat doe je als een trainer zijn sporters laat doortrainen met een blessure? Hoe reageer je als er zich pestgedrag voordoet binnen je sportgroep? Wat als een atleet een eetstoornis ontwikkelt door de vele opmerkingen van de coaches over zijn/haar gewicht? Wat doe je als een sporter foto’s heeft genomen van de meisjes onder de douche? Hoe zorg je voor een laagdrempelig aanspreekpunt voor mogelijke problemen? Welk beleid kan een sportclub ontwikkelen om een veilig sportklimaat te creëren?

Uit onderzoek (2014) blijkt dat 13% van de bevraagde volwassenen in hun kindertijd minstens één ervaring hadden met fysiek grensoverschrijdend gedrag in een sportomgeving. 39% kreeg minstens één keer te maken met psychisch grensoverschrijdend gedrag en 17% met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Binnen de topsportcontext liggen de cijfers nog hoger. Deze cijfers tonen aan dat het belangrijk is om preventief in te zetten op de aanpak van grensoverschrijdend gedrag en daarnaast dit ook tijdig te herkennen om erger te voorkomen.

In deze vorming gaan we dieper in op de verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag. Via het grenswijssysteem, dat gebaseerd is op het vlaggensysteem, kan je een ernstinschatting maken aan de hand van zes criteria om vervolgens op een goede manier te reageren ten aanzien van het grensoverschrijdend gedrag. We leren je tijdens de vorming op een praktische manier het grenswijssysteem hanteren en gaan ook dieper in op de online tool www.grenswijs.be.

Doelgroep

Sportclubbestuurders, trainers, vrijwilligers, API’s, sportclubondersteuners, federatieAPI’s.

Train de trainer inhoud

Tijdens de train-de-trainer, die bestaat uit twee delen, gaan we stap voor stap door de vorming en bespreken we hoe de vorming is opgebouwd. In deel I zoomen we in op een aantal wetenschappelijke cijfers, definities en hoe je het grenswijssysteem optimaal kan inzetten tijdens deze vorming, zowel online als offline. Het grenswijssysteem is een uitbreiding van het Sport met Grenzen vlaggensysteem en helpt om een ernstinschatting te maken van alle vormen van grensoverschrijdend gedrag. Dit enerzijds ten aanzien van jongeren en anderzijds ten aanzien van volwassenen. In deel II bespreken we in detail verschillende cases van fysiek, psychisch en seksueel grensoverschrijdend gedrag in sportclubs en zwembaden aan de hand van het grenswijssysteem. We gaan ook dieper in op moeilijke vragen die je als lesgever kan krijgen tijdens een vorming.

Deze vorming zal vanaf het najaar de basisvorming worden van het Centrum Ethiek in de Sport. De Sport met Grenzen vorming zal evalueren naar een verdiepingsvorming waarbij er specifiek wordt ingezoomd op de aanpak en ernstinschatting van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag in zwembaden

Korte inhoud vorming

Wat doe je als schoonmaakster wanneer een koppel seksuele betrekkingen heeft in een omkleedhokje? Wat als een vrouw bij de redders komt melden dat jongeren in haar billen knepen in de glijbaan? Hoe omgaan met bezoekers die schunnige opmerkingen maken naar de redders?

Uit recent (2014) grootschalig onderzoek blijkt dat 17% van de bevraagde volwassenen in hun kindertijd en jeugd minstens één ervaring had met seksueel grensoverschrijdend gedrag in een sportomgeving. De kans dat ook jouw sportorganisatie vroeg of laat wordt geconfronteerd met signalen of vermoedens van ongepast lichamelijk of seksueel gedrag is dus reëel. Wie er pas bij stilstaat als er een concreet probleem is, zal misschien niet op de juiste manier reageren. Daarenboven is voorkomen beter dan genezen!

In een zwembadcontext worden medewerkers soms ook geconfronteerd met seksueel grensoverschrijdend gedrag zowel tussen bezoekers onderling als gericht naar henzelf of door medewerkers. Via de Sport met Grenzen-vorming met een focus op zwembadsituaties gaan we dieper in hoe je de ernst van zulke situaties kan inschatten via het vlaggensysteem en op welke manier je best reageert in deze situaties.

Doelgroep

Personeel zwembaden, redders.

Train de trainer inhoud

Tijdens de train-de-trainer over de aanpak van grensoverschrijdend gedrag gaan we tijdens deel 2 specifiek dieper in op enkele zwembadcases. We bekijken verschillende cases, welke moeilijke vragen je kan krijgen als lesgever wanneer je de opleiding geeft en hoe je het vlaggensysteem optimaal kan inzetten tijdens deze vorming, zowel online als offline.

Aan de slag als Club-API binnen jouw sportclub

Korte inhoud vorming

Incidenten van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag kunnen de werking van een sportclub op zijn kop zetten. Een laagdrempelig aanspreekpunt, goede eerste opvang en vlotte doorverwijzing zijn cruciaal om incidenten op een gestructureerde manier aan te pakken met respect voor de melder en alle betrokkenen.

In deze bijscholing krijg je info en tools aangereikt om jouw rol als aanspreekpersoon integriteit in de sportclub (club-API) op te nemen. Na de bijscholing kan je:

  • de rol en functie van club-API duidelijk uitleggen aan jouw clubbestuur

  • jezelf profileren als club-API naar alle leden van de sportclub

  • eerste opvang voorzien bij een melding of vermoeden van grensoverschrijdend gedrag

  • een gesprek voeren met een melder en alle betrokkenen

  • een incident afhandelen op basis van een duidelijk handelingsprotocol

Doelgroep

Club-API’s, FederatieAPI’s.

Train de trainer inhoud

Tijdens de train-de-trainer gaan we stap voor stap door de vorming en bespreken we hoe de vorming is opgebouwd. We gaan dieper in op de verschillende taken van de Club-API en hoe je deze op een interactieve manier aanbrengt ten aanzien van toekomstige sportclub-API’s. We gaan ook dieper in op veel gestelde vragen tijdens deze vorming.

OPGELET: Deelnemers van deze train-de-trainer moeten eerste de Train-de-trainer ‘Aanpak van grensoverschrijdend gedrag in sport deel I en II’ gevolgd hebben.

Sport met grenzen op Jongerenmaat

Korte inhoud tool

Kinderen en jongeren zijn continu bezig hun eigen grenzen en die van anderen te ontdekken. Dit doen ze thuis, op school, in de jeugdbeweging, maar evengoed ook in de sportclub, op sportkamp of tijdens een sportstage. Dat gaat niet altijd even makkelijk. Aangeven waar jouw grens ligt, reageren op grenzen van een ander, … Onze nieuwe tool ‘Sport met Grenzen op Jongerenmaat’ helpt jonge sporters om hiermee aan de slag te gaan.

Meestal is het seksueel gedrag dat jongeren stellen of meemaken oké. Soms kan het echter ook grensoverschrijdend zijn. Om te bepalen of een (seksuele) situatie oké is of niet gebruiken we de 6 criteria van het ‘Sport Met Grenzen Vlaggensysteem’. Door middel van de oefeningen in deze werkvormen worden jongeren zich meer bewust van de criteria. Zo willen we ervoor zorgen dat zij beter leren inschatten of een situatie al dan niet grensoverschrijdend is.

Met deze tool stimuleren en ondersteunen we jonge sporters (12-18 jaar) om:

  • na te denken over wat ze oké vinden en wat niet

  • na te denken over hoe te reageren op situaties die ze al dan niet oké vinden

  • te praten over individuele verschillen rond hoe ze situaties beleven

  • te weten waar ze terecht kunnen met vragen, problemen of klachten.

Wanneer kan deze tool gebruikt worden?

Als activiteit op sportstages of sportkampen, in de topsportschool of als extra activiteit voor of na een training.

Doelgroep

Jonge sporters (12-18 jaar).

Train de trainer inhoud

De train-de-trainer is een vorming die wordt georganiseerd voor iedereen die de tool wil gebruiken binnen zijn/haar sportclub en graag wat extra tips krijgt vooraleer hiermee aan de slag te gaan. De ideale personen om in de sportclub met deze tool aan de slag te gaan zijn Aanspreekpersonen Integriteit (API’s). Ook andere personen in de sportclub (trainers, bestuurders, ouders, …) die graag dit thema onder de aandacht willen brengen bij jonge sporters kunnen dit begeleiden. We gaan ook even kort door het Sport met Grenzen vlaggensysteem zodat je voldoende achtergrond hebt om met de tool van start te gaan.

Online lesgeven: tips & tricks

Train de trainer inhoud

Op dit moment gaan de meeste vormingen van ICES online door en ook in de toekomst willen we een deel van de vormingen blijvend online aanbieden. Dit is niet altijd gemakkelijk met gevoelige thema’s zoals grensoverschrijdend gedrag. Tijdens deze vorming lichten we toe hoe je via mentimeter, zoom en teams toch op een interactieve manier aan de slag kan tijdens een online vorming.