Badminton science: immuniteit & (amateur)sport – deel i

Het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, en de ziekte die het veroorzaakt COVID-19, houdt de wereld sinds eind 2019 in zijn ban. Het virus wordt voornamelijk overgedragen via interpersoonlijke contacten waarbij viruspartikels via hoesten en niezen hun weg naar een onbesmet persoon vinden. Wat SARS-CoV-2 zo besmettelijk maakt in vergelijking met andere coronavirussen zoals het “Middle East Respiratory Syndrome-virus” (MERS-CoV) is dat de overdracht asymptomatisch kan gebeuren. Dit betekent dat een besmette persoon het virus kan overdragen terwijl hij ogenschijnlijk gezond is en dus geen maatregelen neemt zoals thuisblijven of naar de huisarts gaan.

Deze asymptomatische overdracht maakt dat sportevenementen potentieel een significant gevaar vormen om een hotspot aan nieuwe besmettingen te worden. Denk maar aan de All England Open Badminton Championships die van 11 tot 15 maart plaats vonden in Birmingham. Besmettelijke ziekten vormen een belangrijk gezondheidsrisico voor de deelnemende atleten, maar ook voor de toeschouwers én de officials. Eén manier om dit gezondheidsrisico in te perken is om deelnemers te immuniseren. John en Leslie Francis (Departement Politieke Wetenschappen, University of Utah) bekijken de vragen omtrent het immuniseren van jeugdspelers in amateursport en leggen u hun argumenten voor!

Hoe besmettelijk zijn verschillende ziekten?

Om een idee te krijgen van hoe besmettelijk een infectieziekte is berekenen virologen het basaal reproductiegetal (R₀). Dit getal geeft het gemiddelde aantal bijkomende (of secundaire) besmettingen aan dat veroorzaakt wordt door één zieke persoon (de primaire besmetting) in een bevolking zonder immuniteit of bijkomende beschermende maatregelen zoals vaccinatie. R₀wordt berekend door de besmettingskans per contact te vermenigvuldigen met het gemiddeld aantal contacten per tijdseenheid en de infectieduur van de ziekte in kwestie. Hoe groter het getal, hoe sneller het aantal geïnfecteerde mensen zal toenemen.

Een ziekte met een hoog reproductiegetal is mazelen, één van de belangrijkste oorzaken van kindersterfte wereldwijd. De R₀ligt tussen 12 en 18! Als vergelijking, de R₀voor SARS-CoV-2 wordt momenteel geschat op 2,5. Gelukkig bestaat er een goed vaccin tegen het mazelenvirus en wordt dit in België aan alle kinderen gratis aangeboden. Mazelen vormen dus een sterk argument voor immunisatie: het is een zeer besmettelijke infectieziekte, heeft een hoge mortaliteit (hoeveel mensen er aan sterven) en morbiditeit (hoe vaak de ziekte voorkomt).

Although significant attention has been paid to safety issues for young athletes in amateur sports, immunization has been largely absent in these discussions. Yet exposure to contagious diseases is a significant health issue for not only athletes but also for spectators and staff such as officials at amateur youth sports events.

Leslie & John Francis

Professor, University of Utah

Een voorbeeld van een ziekte met een laag reproductiegetal is influenza of griep (R₀tussen 0,9 en 2,1). Een bijkomende moeilijkheid is dat er verschillende influenza stammen zijn én dat de genetische code van het influenza virus erg veranderlijk is. Hierdoor werkt een vaccin niet noodzakelijk meerdere jaren na elkaar (het virus is immers al te hard veranderd) en wordt er best jaarlijks opnieuw gevaccineerd. De genetische code van het SARS-CoV-2 virus daarentegen lijkt meer stabiel te zijn en een vaccin zal dus ook een langere bescherming bieden. Griep vormt dus een meer gemengd argument voor immunisatie door de onvoorspelbaarheid die eigen is aan het virus. De besmettelijkheid ligt lager in vergelijking met andere infectieziekten, de mortaliteit is niet enorm (1200 Belgen in 2018), en de morbiditeit ligt tussen 2 en 8% van de bevolking. En toch is elke sterfte één te veel!

SARS-CoV-2 ligt tussen mazelen en influenza qua argumenten voor immunisatie. De R₀-waarde is niet verwaarloosbaar en ook de mortaliteit is hoger dan deze van griep. Opmerkelijk is dat de mortaliteit zich voornamelijk concentreert bij ouderen, mensen met onderliggende aandoeningen en mannen. Kinderen en gezonde jonge mensen lijken gevrijwaard van de ergste complicaties. Het pleidooi voor immunisatie (wanneer een vaccin tegen SARS-CoV-2 voorhanden is) lijkt dus hoofdzakelijk gericht op de bescherming van toeschouwers en officials die wedstrijden in goede banen moeten leiden dan op de atleten zelf.